การเรียนรู้ไวยากรณ์ภาษาอังกฤษอย่างมีประสิทธิผล

การเรียนรู้ไวยากรณ์ภาษาอังกฤษอย่างมีประสิทธิผล

โดย จันทร์พา ทัดภูธร

ในยุคโลกาภิวัตน์ (Globalization) ภาษาอังกฤษมิใช่เพียงทักษะเสริม แต่เป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับการสื่อสารระดับสากล และไวยากรณ์ (Grammar) คือรากฐานที่ไม่อาจละเลยได้ อย่างไรก็ตาม หลายคนบอกว่า การเรียนรู้ไวยากรณ์เป็นภาระที่น่าเบื่อหน่ายและซับซ้อน ซึ่งผมในฐานะครูสอนภาษาเข้าใจความท้าทายนี้เป็นอย่างดี ในบทความนี้ ผมขอแนะนำการเรียนรู้ไวยากรณ์ภาษาอังกฤษ เรียนรู้อย่างไรจึงจะได้ผล

อย่างที่เรารู้กันดี นักเรียน นักศึกษา และผู้สนใจทั่วไปมักเผชิญกับอุปสรรคในการเรียนรู้ไวยากรณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้รูปแบบกริยา (Verb Forms) และคำนำหน้านาม (Articles) อย่างถูกต้อง ผมคิดว่า บทความนี้จะนำเสนอแนวทางเชิงวิชาการ เพื่อให้ผู้อ่านสามารถเรียนรู้และประยุกต์ใช้ไวยากรณ์ภาษาอังกฤษได้อย่างมีประสิทธิผล

จากประสบการณ์ของผม การเรียนรู้ไวยากรณ์ที่แท้จริงคือการทำความเข้าใจหลักการทางภาษาศาสตร์ (Linguistic Principles) ไม่ใช่เพียงการท่องจำกฎเกณฑ์ ตัวอย่างเช่น การเข้าใจว่าทำไมภาษาอังกฤษถึงมีการผันกริยาแตกต่างกันในแต่ละ Tense หรือการเข้าใจหลักการในการใช้ Articles (a, an, the) นั้นจะทำให้ผู้เรียนสามารถนำไปปรับใช้ในการสื่อสารได้ดีกว่าการจำแค่กฎเกณฑ์โดยปราศจากความเข้าใจ แท้จริงแล้ว การท่องโดยขาดความเข้าใจ เป็นสิ่งที่ยากกว่าและสิ้นเปลืองเวลาโดยใช่เหตุ

ส่วนตัว ผมเชื่อว่า หัวใจสำคัญของการเรียนรู้คือการพัฒนาความสามารถในการวิเคราะห์ (Analysis) และสังเคราะห์ (Synthesis) โครงสร้างทางภาษา ตัวอย่างเช่น การวิเคราะห์ว่าประโยค "The cat is sleeping on the mat" ประกอบด้วยส่วนใดบ้าง (Subject, Verb, Object) และการสังเคราะห์ประโยคใหม่ๆ โดยใช้โครงสร้างเดียวกัน

ผมขอแนะนำแนวคิดของ การเชื่อมโยงทฤษฎีทางภาษาศาสตร์กับบริบทการใช้งานจริง (Contextualization) เช่น

• การวิเคราะห์การใช้ Present Continuous Tense ในบริบทของการวิจัย: "The research team is currently conducting a longitudinal study on language acquisition."
  • การวิเคราะห์ในเชิงลึก: ทำไมต้องใช้ Present Continuous Tense ในประโยคนี้? เพราะประโยคนี้เป็นการบ่งบอกถึงการกระทำที่กำลังดำเนินอยู่ ณ ช่วงเวลาหนึ่ง การที่จะเข้าใจตรงนี้ได้อย่างแท้จริงผู้เรียนจะต้องเข้าใจการใช้ tense นี้เสียก่อน (Understanding tense usage) ซึ่งสามารถยกตัวอย่างได้เช่น "I am reading" กับ "I read" นั้นมีความแตกต่างกันอย่างไร หรือ "They are studying" กับ "They study" แตกต่างกันอย่างไร
• การวิเคราะห์การใช้ Past Simple Tense ในบริบทของรายงานทางวิชาการ: "The participants completed the questionnaire in the previous session."
  • การวิเคราะห์ในเชิงลึก: ทำไมจึงใช้ Past Simple Tense? เนื่องจากการกระทำเสร็จสมบูรณ์ลงในอดีต และมีการบ่งชี้ช่วงเวลาที่แน่ชัด การเข้าใจถึงที่มาของ tense จะทำให้ผู้เรียนนำไปปรับใช้ได้จริง (Understanding Tense origins) เช่น "She walked" เป็นการกระทำที่จบลงแล้วในอดีตและสามารถบอกได้ว่าเกิดตอนไหน แต่ "She had walked" นั้นแตกต่างออกไปเพราะเป็นการพูดถึงอดีตที่เกิดก่อนอีกอดีตหนึ่ง

ผมอยากให้คุณลองจินตนาการว่า หากนักวิจัยใช้ประโยคที่ไม่ถูกต้องตามหลักไวยากรณ์ในรายงานการวิจัย อาจส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของงานวิจัย และกระทบต่อการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการได้ ตัวอย่างเช่น หากใช้ "The data is..." แทนที่จะเป็น "The data are..." ในรายงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ อาจทำให้ผู้ทรงคุณวุฒิมองว่านักวิจัยขาดความแม่นยำทางภาษา

ในทางทฤษฎี การเรียนรู้ไวยากรณ์ผ่านบริบทสอดคล้องกับทฤษฎี "Input Hypothesis" ของ Stephen Krashen ซึ่งเน้นความสำคัญของการรับข้อมูลที่เข้าใจได้ (Comprehensible Input) ข้อมูลที่เข้าใจได้หมายถึงข้อมูลที่อยู่ในระดับที่ผู้เรียนสามารถเข้าใจได้ โดยอาจมีความท้าทายเล็กน้อยเพื่อกระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ ตัวอย่างเช่น การอ่านบทความภาษาอังกฤษที่มีระดับความยากเหมาะสมกับความสามารถของตนเอง

ผมเชื่อว่าสิ่งที่เรารู้ คือการใช้สื่อการเรียนรู้ที่หลากหลาย เช่น บทความวิจัย วิดีโอเชิงวิชาการ และกรณีศึกษา จะช่วยให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ตัวอย่างเช่น การดูวิดีโอสัมภาษณ์นักภาษาศาสตร์ที่มีการใช้ไวยากรณ์ที่ซับซ้อน หรือการอ่านบทความวิจัยที่นำเสนอการวิเคราะห์โครงสร้างประโยคในภาษาอังกฤษ

ส่วนตัว ผมคิดว่า การอธิบาย "เหตุผล" ของการใช้กฎไวยากรณ์สำคัญกว่า "วิธีการ" เช่น การอธิบายหลักการทางภาษาศาสตร์ที่อยู่เบื้องหลังการใช้คำนำหน้านาม (Articles) ซึ่งเกี่ยวข้องกับแนวคิดเรื่อง "definiteness" และ "indefiniteness" ในภาษา ตัวอย่างเช่น การอธิบายว่าทำไมเราถึงใช้ "the" กับคำนามที่เฉพาะเจาะจง เช่น "the Eiffel Tower" แต่ใช้ "a" หรือ "an" กับคำนามที่ไม่เฉพาะเจาะจง เช่น "a book" หรือ "an apple"

ผมในฐานะอาจารย์ เชื่อว่าการเรียนรู้ควรเป็นกระบวนการที่กระตุ้นให้เกิดการคิดวิเคราะห์ (Critical thinking) และการตั้งคำถาม ไม่ใช่แค่การรับข้อมูลแบบ passive ตัวอย่างเช่น การตั้งคำถามว่า "ทำไมภาษาอังกฤษถึงมีการใช้ passive voice?" หรือ "ภาษาอังกฤษมีวิธีการสร้างประโยคซับซ้อนอย่างไร?"

ผมชอบแนวความคิดของการใช้กิจกรรมที่ส่งเสริมการคิดวิเคราะห์ เช่น การวิเคราะห์โครงสร้างประโยค หรือการเปรียบเทียบการใช้ไวยากรณ์ในภาษาต่างๆ ตัวอย่างเช่น การวิเคราะห์ว่าประโยค "The book was written by the author" มีโครงสร้างอย่างไร หรือการเปรียบเทียบการใช้ Tense ในภาษาอังกฤษและภาษาไทย

การใช้กรณีศึกษาและการวิเคราะห์ข้อผิดพลาด (Error analysis) จะช่วยให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ตัวอย่างเช่น การวิเคราะห์ข้อผิดพลาดในการเขียนบทความภาษาอังกฤษของนักศึกษา หรือการศึกษาตัวอย่างการใช้ภาษาในบริบทต่างๆ

โดยพื้นฐานแล้ว ในฐานะอาจารย์ ผมยืนยันว่า การฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ (Consistent practice) เป็นสิ่งสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นการทำแบบฝึกหัด การเขียนบทความ หรือการสนทนาภาษาอังกฤษ ตัวอย่างเช่น การเขียนไดอารี่เป็นภาษาอังกฤษทุกวัน หรือการฝึกสนทนาภาษาอังกฤษกับเพื่อน

ผมเชื่อมั่นว่า การประยุกต์ใช้ความรู้ในบริบทการสื่อสารทางวิชาการ (Academic communication) คือเป้าหมายสูงสุด ตัวอย่างเช่น การเขียนรายงานวิจัย การนำเสนอผลงานในการประชุมวิชาการ หรือการเขียนบทความเพื่อตีพิมพ์ในวารสาร

คุณคงเห็นด้วยกับผมว่า การให้ข้อเสนอแนะที่สร้างสรรค์และเน้นการวิเคราะห์ข้อผิดพลาดจะช่วยพัฒนาทักษะ ตัวอย่างเช่น การให้ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการใช้ Tense ในบทความของนักศึกษา หรือการแนะนำการใช้ Articles ที่ถูกต้อง ยิ่งมีคนติ ตักเตือน ยิ่งดี อย่ากลัว Negative Feedback จนเกินไป

อย่ากลัวการใช้ไวยากรณ์ผิดจนเกินไป มันเป็นเรื่องปกติที่จะทำผิดพลาด แต่เราต้องเรียนรู้จากมัน (Turning mistakes into opportunities for learning) ตัวอย่างเช่น การวิเคราะห์ว่าทำไมเราถึงใช้ Tense ผิด หรือการศึกษาว่าเรามักจะผิดพลาดในการใช้ Articles แบบใด

ไม่มีใครรู้ทุกอย่าง ยิ่งในยุคดิจิทัล ผมอยากให้ผู้เรียน ตอบคำถามตนเองว่า เราเองมีแนวคิดอย่างไรเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีในการเรียนรู้ไวยากรณ์? เพราะผมเชื่อว่าเทคโนโลยีมีศักยภาพในการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการเรียนรู้และทำให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ตัวอย่างเช่น การใช้แอปพลิเคชันหรือเว็บไซต์ที่มีแบบฝึกหัดไวยากรณ์ หรือการใช้โปรแกรมตรวจไวยากรณ์ เราสามารถใช้เทคโนโลยีเพื่อการฝึกฝนและพัฒนาทักษะทางภาษาได้ และควรเรียนรู้ฝึกฝนวิธิการใช้ให้ฉมังมากขึ้น

ผมคิดว่า การใช้เทคนิคเฉพาะสำหรับปัญหาที่พบบ่อย เช่น การผันกริยา (Verb Forms) และการใช้คำนำหน้านาม (Articles) จะช่วยให้ผู้เรียนสามารถจัดการกับความท้าทายเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตัวอย่างเช่น การใช้ตารางสรุปการผันกริยา หรือการใช้บัตรคำฝึกใช้ Articles แล้วแต่ความชอบของแต่ละคน 

อย่างไรก็ตาม ผมเชื่อมานานแล้วว่า (แม้ว่าผมอาจจะคิดผิดก็ได้) ไวยากรณ์คือโครงสร้างพื้นฐานที่ต้องให้ความสำคัญ เนื่องจากเป็นรากฐานของการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ

สัญชาตญาณบอกผมว่า การเรียนรู้ควรเป็นกระบวนการที่กระตุ้นให้เกิดความอยากรู้อยากเห็น (Curiosity) และการสำรวจ ไม่ใช่แค่การรับข้อมูลแบบตายตัว ตัวอย่างเช่น การตั้งคำถามเกี่ยวกับที่มาของภาษา หรือการศึกษาการเปลี่ยนแปลงของภาษา

อย่างไรก็ตาม ผมเชื่อว่า การใช้แหล่งข้อมูลทางวิชาการที่หลากหลาย เช่น วารสารวิชาการ (Academic journals) ฐานข้อมูลออนไลน์ (Online databases) และตำราภาษาศาสตร์ (Linguistics textbooks) จะช่วยให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ตัวอย่างเช่น การค้นหาบทความวิจัยที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อไวยากรณ์ที่เราสนใจ หรือการศึกษาทฤษฎีทางภาษาศาสตร์จากตำราที่เชื่อถือได้

ผมต้องยอมรับว่า การเรียนรู้ภาษาอังกฤษต้องใช้ความอดทน (Patience) การทุ่มเท (Dedication) และความมุ่งมั่น (Perseverance) แต่ผลลัพธ์ที่ได้จะคุ้มค่ากับความพยายามอย่างแน่นอน ตัวอย่างเช่น การฝึกฝนไวยากรณ์อย่างสม่ำเสมอเป็นเวลาหลายเดือน หรือการพยายามทำความเข้าใจแนวคิดที่ซับซ้อนทางภาษาศาสตร์

ผมชอบความคิดของการตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน (Clear goals) และวัดผลความก้าวหน้าอย่างเป็นระบบ (Systematic progress measurement) ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนมีแรงจูงใจ (Motivation) และเห็นภาพรวมของการเรียนรู้ ตัวอย่างเช่น การตั้งเป้าหมายว่าจะเรียนรู้การใช้ Tense ให้ได้ครบถ้วนภายในหนึ่งเดือน หรือการวัดผลความก้าวหน้าโดยการทำแบบทดสอบไวยากรณ์เป็นระยะ

ผมอาจคิดผิดก็ได้ แต่ การเรียนรู้จากผู้เชี่ยวชาญโดยตรง (Learning from experts) จะช่วยให้เกิดความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง (In-depth understanding) และได้รับคำแนะนำที่เป็นประโยชน์ (Valuable guidance) ตัวอย่างเช่น การเรียนรู้จากอาจารย์ผู้สอนที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญด้านภาษาศาสตร์ หรือการเข้าร่วมสัมมนาและบรรยายโดยนักภาษาศาสตร์ที่มีชื่อเสียง

การเรียนรู้เป็นกระบวนการที่ไม่มีที่สิ้นสุด (Lifelong learning) และเราควรที่จะพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง (Continuous self-improvement) ตัวอย่างเช่น การอ่านบทความวิจัยใหม่ๆ หรือการติดตามความก้าวหน้าในวงการภาษาศาสตร์

การประยุกต์ใช้ความรู้ในบริบทจริง (Practical application) คือสิ่งสำคัญที่สุด เพราะเป็นการแสดงให้เห็นว่าผู้เรียนสามารถนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ได้จริง (Demonstrating usability) ตัวอย่างเช่น การเขียนรายงานวิจัย การนำเสนอผลงานในการประชุมวิชาการ หรือการเขียนบทความเพื่อตีพิมพ์ในวารสาร

โลกปัจจุบันต้องการทักษะการสื่อสารที่ซับซ้อนและหลากหลายมากขึ้น (Complex and diverse communication skills) เพื่อให้เราสามารถแข่งขันและประสบความสำเร็จในยุคดิจิทัล (Digital age) การฝึกฝนและพัฒนาตนเองต้องทำอย่างไม่หยุดหย่อน การสื่อสารนั้นสำคัญ ตัวอย่างเช่น การสื่อสารกับผู้คนจากวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน การนำเสนอข้อมูลที่ซับซ้อน หรือการเขียนบทความทางวิชาการ เป็นต้น

ผมขอแนะนำแนวคิด การเรียนรู้แบบ Active Learning โดยเน้นการลงมือปฏิบัติ (Hands-on practice) และวิเคราะห์ (Analysis) ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ (Analytical skills) และการแก้ปัญหา (Problem-solving skills) ตัวอย่างเช่น การทำแบบฝึกหัด การวิเคราะห์โครงสร้างประโยค หรือการเขียนบทความวิจารณ์

ไม่ว่าจะท้าทายแค่ไหน ความตั้งใจของเราต้องไม่สะดุด เราควรคิดอย่างชัดเจนว่าการเรียนรู้ไวยากรณ์อย่างมีประสิทธิผลเป็นไปได้สำหรับทุกคน หากเรามีแนวทางและวิธีการที่เหมาะสม (Suitable approaches and methods) ถ้าพูดแบบง่ายๆ เราก็สามารถพูดได้ว่า ไวยากรณ์คือเครื่องมือที่ช่วยให้เราสื่อสารได้อย่างชัดเจน (Clear communication) แม่นยำ (Accurate communication) และมีประสิทธิภาพ (Effective communication) ซึ่งจะนำไปสู่ความสำเร็จในการสื่อสารในระดับนานาชาติ (International communication)

หวังว่า Blog Post ของผมในประเด็นนี้จะเป็นประโยชน์และตอบโจทย์ความต้องการของทุกท่านนะครับ

Janpha Thadphoothon is an assistant professor of ELT at the International College, Dhurakij Pundit University in Bangkok, Thailand. Janpha Thadphoothon also holds a certificate of Generative AI with Large Language Models issued by DeepLearning.AI.